Bestrijdingsmiddelen zijn middelen die gebruikt worden op onder meer groenten en fruit om gewassen te beschermen tegen ziekten, plagen en onkruid. Hier vallen onder meer de fungiciden, herbiciden, insecticiden, nematiciden en rodenticiden onder. Deze bestrijdingsmiddelen bevinden zich op grofweg de helft van de Nederlandse groenten en fruit en komen op deze manier ons lichaam binnen.
Dat betekend, als je zou eten volgens de schijf van 5, je dagelijks meer dan 20 bestrijdingsmiddelen binnenkrijgt. Het Voedingscentrum en de NVWA blijven maar roepen dat het allemaal niet gevaarlijk omdat het het zo’n kleine percentages zijn. Al wordt dat door veel andere deskundigen bestreden en is er wel degelijk gevaar voor de gezondheid.
Het probleem is namelijk dat de NVWA een verouderde methode gebruiken, waarin alleen naar de individuele stoffen wordt gekeken en niet wat deze stoffen samen in ons lichaam doen en wlke invloed ze op elkaar hebben, de zogenaamde stapeleffecten. Het RIVM heeft deze stapeleffecten wel onderzocht en weet wat de effecten zijn van blootstelling aan mengsels van bestrijdingsmiddelen. Maar vreemd genoeg blijven deze voorlopig geheim.
Ik vind dit echt ongelofelijk, dit gaat wel om onze gezondheid. Ieder weldenkend mens moet toch inzien dat als je dagelijks al 20 bestrijdingsmiddelen via je voeding binnenkrijgt dit ongezond moet zijn. En dan te weten dat het anders kan, kijk maar naar de biologische teelt, die veel minder bestrijdingsmiddelen gebruikt en het vaak op een natuurlijke manier oplost. Waar de gangbare landbouw gebruik maakt van ongeveer 250 toegestane bestrijdingsmiddelen, mogen er in de Nederlandse biologische landbouw maar 15 worden gebruikt, dit zijn over het algemeen: insecten verjagende stoffen, natuurlijke gifstoffen uit planten of bacteriën en parasitaire aaltjes die insectenlarven of naaktslakken bestrijden.
Niet allemaal compleet onschuldig maar er wordt in veel mindere mate gebruikt dan in de reguliere landbouw en de gebruikte stoffen zijn vaak minder giftig en blijven minder lang in de plant of grond achter. Door de minder toegestane stoffen is er ook veel minder risico op het zogenaamde stapeleffect. Doordat de bioboer geen chemisch-synthetische gewasbescherming (insecticiden, fungiciden, herbiciden) mag gebruiken, komen er maar zelden residuen voor op biologische groenten en fruit of in verwerkte producten.
Ik vind het ongelofelijk dat diverse organisaties, waaronder mijn favoriet Het Voedingscentrum, beweren dat het voor je gezondheid niet uitmaakt over je wel of geen biologisch eet.
Dus laat je niets wijsmaken, biologische landbouw is vele malen gezonder dan de reguliere landbouw, wat de schreeuwende krantenkoppen soms ook zeggen.
Je kunt nog een stap verder dan biologische landbouw en dat is biologisch-dynamisch (Demeter). Biologisch-dynamisch landbouw stelt nog strengere eisen en hogere normen aan het gebruik van mest, voer, de omgang met dieren en het gebruik van bestrijdingsmiddelen dan de biologische landbouw. Bij biologisch-dynamisch landbouw dient minimaal 60% van de mest die gebruikt wordt biologisch te zijn. Daarnaast dient van het voer voor de dieren 100% biologisch te zijn. Hiervan dient minimaal 80% uit het eigen biologisch dynamische bedrijf te komen (bron). Ik koop mijn groenten daarom ook bij een biologische dynamische boer hier in de buurt.
55% bestrijdingsmiddelen op groenten en fruit verhoogd risico
Meer dan de helft van alle bestrijdingsmiddelen in Nederland is zeer giftig voor mens, (drink) water, bijen/insecten en bodem. Dit blijkt uit een eerder gepubliceerde Rapport bestrijdingsmiddelen van Natuur & Milieu, uitgevoerd door CLM.
Alle toegestane 238 bestrijdingsmiddelen in Nederland zijn onderzocht en met een kleurenindeling in kaart gebracht. Rood staat voor zeer verhoogd risico, oranje voor verhoogd risico, groen voor gemiddeld of laag risico. Van de 238 stoffen zijn er 108 groen, 41 zijn oranje en 89 rood. Dat betekent dat ruim de helft van de toegelaten middelen (55%) een verhoogd risico hebben.
Wat is verstandig om biologisch te eten en wat niet?
Ik Amerika zijn ze gek op lijstjes en hebben ze ieder jaar een lijstje met groenten en fruit waarin veel bestrijdingsmiddelen zitten en waarin minder en helemaal geen. Hier onder staan zowel het lijstje uit de USA als die van Nederland, zie hier het lijstje uit 2016.
Groenten en fruit het meest vervuild met bestrijdingsmiddelen:
NL: aardbeien, spruitjes, appels, peren, wortels, prei, spinazie, andijvie, tomaten en sperziebonen.
VS: aardbeien, spinazie, nectarines, appels, druiven, perziken, kersen, peren, tomaten, selderij, aardappelen en zoete paprika’s. (bron)
Groenten en fruit het minst vervuild met bestrijdingsmiddelen:
NL: uien, bieten, broccoli, bloemkool, granen, ijsbergsla, komkommers, aardappelen, paprika en rogge.
VS: avocado’s, zoete mais, ananas, kool, uien, spruitjes (bevroren), papaja, asperges, mango’s, aubergine, kiwi’s, bloemkool en brokolie en zoete paprika’s. (bron)
Maar het is toch binnen de wettelijke normen?
Het is mijn ogen een truc van de huidige politiek, de wettelijke normen. Want meestal is het standpunt, het voldoet aan de wettelijke norm, alsof dit een wetmatigheid is, dat als het voldoet aan de wettelijke norm, het automatisch goed is. Maar wie heeft deze norm vastgesteld en op welke wijze zijn deze getest? Zo is er veel kritiek op deze wettelijke normen voor resten landbouwgif op groente en fruit, deze zijn vaak veel te hoog. Daardoor kan het dat groente en fruit voldoet aan de wettelijke norm, terwijl er wel gezondheidsrisico’s zijn.
Dat blijkt uit een onderzoek van Milieudefensie en Foodwatch op basis van cijfers van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit. Van de 957 onderzochte wettelijke normen voor producten zijn er 89 (meer dan 9%) onveilig: daarin wordt de wettelijke Maximum Residu Limiet (MRL) een overschrijding van de gezondheidsnorm toe en beschermt de consument dus niet. (bron)
Zo is er nog nooit onderzoek gedaan naar de langetermijneffecten van bestrijdingsmiddelen op groenten en fruit en hebben ze ook nog nooit serieus onderzoek gedaan naar wat voor invloed de combinaties van allerlei bestrijdingsmiddelen doen in je lichaam, het stapeleffect zoals al eerder benoemd.
De wettelijke normen en hoe deze omgaan met onze gezondheid, een voorbeeld is de aardbei: aardbeien bevatten zes keer meer schadelijke stoffen dan andere groenten en fruit. Elke aardbei is bespoten met gemiddeld 7 tot 8 bestrijdingsmiddelen, één partij aardbeien bevatte er zelfs 17. Maar volgens NVWA is er niets aan de hand, want zij kijken naar afzonderlijke bestrijdingsmiddelen en dan zit de giftigheid onder de wettelijke norm! Samenvattend er zitten gemiddeld 7 tot 8 bestrijdingsmiddelen op een aardbei maar volgens de autoriteiten is er niets aan de hand. Hoe kan het zijn dat we ons zo vast houden aan waardes en getallen, zijn we soms ons gezonde verstand verloren of spelen hier andere zaken?
De Europese toezichthouder EFSA ziet inmiddels ook wel dat dit niet houdbaar is. maar heeft helaas nog niet de tijd gehad om een methode te ontwikkelen om dit in kaart te brengen
Duurzaamheid groenten en fruit
Bestrijdingsmiddelen worden op akkers, boomgaarden of weilanden gebruikt en komen daardoor in ons milieu terecht en hebben daardoor effect op de omgeving, zoals het bodemleven of het oppervlaktewater. De jarenlange afname van gifresten op groente en fruit is tot stilstand gekomen. Vorig jaar werd de wettelijke norm vaker overschreden dan in 2008.
Vaak is bijvoorbeeld een insecticide niet alleen effectief tegen het bewuste insect, maar doodt het ook andere insecten. En blijven bestrijdingsmiddelen lang aanwezig in het milieu terwijl ze hun werk allang gedaan hebben. Voor telers en omwonenden kunnen sommige bestrijdingsmiddelen kankerverwekkend, mutageen en hormoonverstorend zijn. Aangezien er steeds meer gif, in plaats van minder, gebruikt wordt, zal onze bodem en daarmee ons hele milieu steeds ongezonder worden. Ook ons grondwater en daarmee ons drinkwater wordt aangetast. Daarom is het verstandig om je drinkwater te filter, lees meer via; waarom is het verstandig om je drinkwater te filteren?
Je hebt zelf ook invloed op het milieu, door te kiezen om een bepaald onkruid in je tuin op een natuurlijke manier te bestrijden i.p.v. met bestrijdingsmiddelen. Of door je groenten en fruit te kopen bij een biologische boer op de markt of in de buurt.
Een andere manier om duurzaam te zijn is door groenten en fruit uit het seizoen te kopen. Zelf bekijken wat, wanneer milieuvriendelijk is: Ontdek de milieuscore van verse groente & fruit.